Σελιδοδείκτης | Live streaming | Το στίγμα του κακού | Εχτές στο θέατρο Faust

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.

Live streaming

Λέων Α. Ναρ

Ο χώρος, προϊδέαζε γι’αυτό που επρόκειτο να συμβεί επί σκηνής. Και το τελευταίο ποτό της βραδιάς μετά την παράσταση, ήταν ακριβώς αυτό. ΄Ενα Jameson Black Barell, ένα δυνατό ποτό, πολλαπλής και πολυετούς ωρίμανσης που βγαίνει από ένα μαύρο βαρέλι.

‘Οπως και η γραφή του Λέοντος Ναρ. Από το Δεν Σε ξέχασα Ποτέ, η σύλληψη και σκέψη και προπαντός η σύνδεση έχει προχωρήσει πολλά επίπεδα. Πολλές πίστες συγγραφικής ωρίμανσης και εμπειρίας. Αυτά που είναι πρώτες αναγνώσεις του κειμένου έχουν μυστικά νήματα που σε πάνε έξυπνα στα πιο κάτω, στα πιο βαθιά επίπεδα όσο σκέφτεσαι την παράσταση. Κυρίως ξεκάθαρα το επόμενο πρωί.

‘Ενα αυτοκινητιστικό ατύχημα γίνεται αιτία και αφορμή να ξεδιπλωθούν μπροστά μας ήδη αδιέξοδες ζωές, όπου αναγνωρίζουμε δικές μας πτυχές ή ολόκληρες ζωές όσο προχωράει το έργο.

«Είμαστε αντανάκλαση»

αναφέρεται, δε θα πω σε ποια στιγμή. Και είναι αλήθεια.

Το έργο αν δεν ήταν θεατρική παράσταση θα μπορούσε να είναι ένα μεστό, διόλου ξύλινο δοκίμιο πάνω στην κοινοτοπία του Κακού. Και στη μάχη του αενάως, ανά στιγμές κυριολεκτικά, με το Καλό. Το κακό και η λεπτή γραμμή που το χωρίζει από το καλό, είναι ο κύριος θεματικός κορμός. Αλλά όχι το μόνο θέμα. Βγαίνει όμως η αλήθεια του κειμένου με άμεσο, σκληρό τρόπο, όσο σκληρή είναι και η πραγματικότητα. Η καθημερινότητα. Απασχολεί στο έργο, το πόσο εύκολο είναι να περάσεις στην αντίπερα όχθη από το Καλό στο Κακό. Το πόσο γρήγορα μπορεί να συμβεί αυτό.

«Μέχρι μια ηλικία είμαστε αυτό που μας δίνει η Φύση. Μετά είμαστε αυτό που προσπαθούμε να γίνουμε.»

Απασχολεί το έργο η δισυπόστατη φύση του ανθρώπου, τα πρέπει και τα θέλω, ο καλός κι ο κακός εαυτός. Σκηνοθετούμε τη ζωή ή ζωή μας σκηνοθετεί; Αυτή η διττή κατάσταση, το συνεχές δίπολο, εφιαλτικό κάποιες φορές για την ισορροπία της ταυτότητας, υπηρετείται άριστα από τη σκηνοθετική απόδοση καθώς οι ηθοποιοί, δυο τον αριθμό, παίζουν και μπαινοβγαίνουν σε τέσσερις ρόλους. Πέμπτος υπέρτατος ρόλος ή χωρίς αριθμό, ο παππούς. Η συνείδηση. Με την παρουσία τη διαδικτυακή, που δικαιώνει τον τίτλο και στιγματίζει την εποχή – το στιγματίζει δεν το χρησιμοποιώ τυχαία, θα δείξω παρακάτω – με τη φωνή της Συνείδησης όπως την είδα, της Ρίζας, της κληρονομιάς, μιας ζωής αντίστασης και πάλης για το Καλό και τα Ιδανικά, γίνεται στην επόμενη γενιά, μια ζωή γεμάτη βία. ΄Οχι αυτός που δέχεται, αλλά αυτός που την ασκεί. Και ικανοποιείται.

Στα πρώτα επίπεδα του κειμένου βρίσκεται ο ρόλος των μέσων δικτύωσης και τεχνολογίας στη ζωή μας. Και πόσο αυτός συνδέεται με το Κακό. Πόσο το διευκολύνει, πώς το αναδεικνύει, αν ο αλγόριθμος και τα κλικ και οι σέλφις είναι ζωή ή παράσταση; Πόσο δύσκολο ή εύκολο το κάνουν τα μέσα, το να μπορείς να αντισταθείς, να μη συνηθίσεις την εικόνα του Κακού, να μην την προσπερνάς ως καθημερινότητα;

Πόσο, εντέλει, στο ρόλο του αφανούς γιού της οικογενειας, που βιώνει όλη τη ρίζα της αντίστασης, κι όλη την έκφραση του κακού, είναι εύκολο να εντοπίσεις τα στίγματα; Ηλεκτρονικά και μη; Πόσο, εντέλει αναρωτιέται μέσα απ΄το έργο ο συγγραφέας, είναι εφικτό, το παιδί να γλυτώσει; Να καταφέρει να αναγνωρίσει ανάμεσα στα μπερδευτικά στίγματα, το στίγμα του Κακού; Και να μην το αφήσει να το ρουφήξει;

Η πρόταση υπάρχει και είναι φωτεινή. Κι έχει να κάνει με τη μόνη ισχυρή άμυνα. Το ‘Oνειρο.

«Μπορείς να πάρεις από τα παιδιά το όνειρο; Αν πάρεις από τα παιδιά το όνειρο είναι σαν να παραδίδεις τον πλανήτη. Αμαχητί.»

Η μάχη αυτή δόθηκε χτες, στην πρεμιέρα, μπροστά μας. ΄Ολα ήταν ρόλος. Τα φώτα, η μουσική που έπαιζε πριν ακόμα αρχίσει η παράσταση, η σκηνοθετική ματιά με τον παππού, υπέροχο Ζουγανέλη απ ΄τη γιγαντοοθόνη σε ζωντανή σύνδεση, η διπολικότητα των ρόλων, τα απλά αλλά εμπνευσμένα σκηνικά, η κινησιολογία των χαρακτήρων, οι στοιχηματικές αλλά κερδισμένες ερμηνείες των ηθοποιών, που ενσάρκωναν τέσσερις χαρακτήρες, το Στέλιο τη Μελίνα τον Πωλ και τον Χέλμη.

Και το αφανές παιδί, ρόλος-κλείδί.

Κι ο συγγραφέας έγραψε γιατί θέλει να μας κάνει κοινωνούς:

‘Εχει αποφασίσει να το παλέψει.

Και μας έπεισε, με έπεισε να τον ακολουθήσουμε σε μια σκοτεινή πορεία προς στο φως. Το κατάλαβα, όταν μέσα στο σκότος της παράστασης προσπαθούσα να σημειώσω τις πύρινες λέξεις για να μη χαθούν. Χωρίς να βλέπω καν τι γράφω, πήρα μαζί μου την ουσία της παράστασης.

#WeRemember | Θυμόμαστε, δεν εκμεταλλευόμαστε | Ξανά στη Σαλονίκη | Λέων Α. Ναρ

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.

ΛΕΩΝ Α. ΝΑΡ

ΞΑΝΑ ΣΤΗ ΣΑΛΟΝΙΚΗ

Το βιβλίο του Λέοντα Α. Ναρ, από τις εκδόσεις Πόλις, δεν είναι λογοτεχνικό, αλλά συμβάλλει σημαντικά.Για να πιάσουμε το νήμα. Κι αυτό γιατί κλείνει μέσα του τα άλλα που έχουν γραφτεί. Τ

Τιτλοφορείται «Ξανά στη Σαλονίκη (η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο 1945-1946)» και ασχολείται με αυτό που λέει ο τίτλος και ο υπότιτλος : Την επιστροφή των Εβραίων στη γενέθλια πόλη τους και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν γυρίζοντας. Μέσα από ενδελεχή μελέτη, ως αντικείμενο της διδακτορικής έρευνας,στα ντοκουμέντα της εποχής από διάφορες πηγές, των οποίων αντίγραφα υπάρχουν μέσα στο βιβλίο, καταγράφεται η πραγματικότητά τους, η καθημερινότητά τους, όσων επέζησαν και γύρισαν στη Θεσσαλονίκη, προσπαθώντας να μαζέψουν τα κομμάτια μιας διαλυμένης ζωής και να συνεχίσουν, τιμώντας παράλληλα τα αγαπημένα τους πρόσωπα που θανατώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Η καταγραφή αυτή είναι προσεκτική και λεπτομερής και γι΄αυτό ματώνει. Προσέχει με ευλάβεια και καταφέρνει με χειρουργική ακρίβεια και στοχοπροσήλωση να είναι αντικειμενική, να βλέπει τα πράγματα από απόσταση και να δώσει την τίμια εικόνα της κατάστασης όπως αποτυπώνεται στα έγγραφα και μαρτυρίες της εποχής. Ξεχώρισα ορισμένα σημεία και τα υπογράμμισα και αυτά σας παραθέτω, συστήνοντάς σας ανεπιφύλακτα την ανάγνωσή του.Εμένα μου ξεκλείδωσε πολλά, με ενημέρωσε για πράγματα που δεν ήξερα ότι έχουν συντελεστεί, μια και για τους Εβραίους και ειδικά της Σαλονίκης, για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο δε μιλούσε κανείς.

Στη σημερινή πραγματικότητα, όπου το τοπίο αλλάζει, αλλά παρουσιάζονται και κρούσματα βεβήλωσης του μνημείου με πρωτοφανή σκληρότητα, έχουμε χρέος να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε. Το βιβλίο που έγραψε με πολλή φροντίδα ο Λέων Ναρ, βοηθάει ουσιαστικά προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί όπως σημειώνει στον επίλογο

«Η κοινωνία δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει το μέγεθος και τη σημασία της λεηλασίας».

«Τα γεγονότα έδειχναν ότι η υπόμνηση της μνήμης μιας πληθυσμιακά συρρικνωμένης Κοινότητας, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί καθήκον όχι μόνο των μελών και της ηγεσίας της, αλλά κεφάλαιο της εθνικής συλλογικής μνήμης, ήταν μηδαμινή».

«΄Ενα ακόμη θέμα το οποίο έθιγε το ίδιο υπόμνημα ήταν η κατάργηση του αντισημιτικού νόμου 205, ο οποίος εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής».

«Η ιστορική αυτογνωσία προϋποθέτει σίγουρα θαρραλέα οπτική.»

«Οι Ισραηλίτες ΄Ελληνες πολίτες, οι οποίοι είχαν υποστεί τον πρωτοφανή στα ιστορικά χρονικά διωγμό δεν κατέστη δυνατόν να αναλάβουν την περιουσία που τους ανήκε και την οποία στερήθηκαν κατ΄ακολουθία γερμανικών διαταγών και νόμων ελληνικών, οι οποίοι δεν έπρεπε να υφίστανται ακόμη».

«Στις 23 Μαρτίου 1946, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να επαναφέρει τα ισραηλιτικά ονόματα των οδών της πόλης και να δώσει σε δύο οδούς της πόλης τα ονόματα του συνταγματάρχη Φριζή και του ποιητή Γιοσέφ Ελιγιά».

«Η UNRA χορηγούσε μερικά φάρμακα και τα υπόλοιπα οι ασθενείς τα προμηθεύονταν από τα φαρμακεία Ασσέρ και Γαλλικόν».

«Σε διάστημα δεκατριών μηνών, ο αρχικός αριθμός των 7 φυματικών έφτασε τους 37 και από αυτούς οι 30 ήταν πρώην όμηροι, δηλαδή οι φυματικοί αυξάνονταν κατά δύο ανά μήνα. Η μεγάλη πλειοψηφία ήταν πρώην όμηροι και αυτό ήτα απόλυτα φυσικό για τους ανθρώπους που είχαν σωθεί από τα στρατόπεδα εξόντωσης και δεν ήταν δυνατόν να αντέξουν, εξαντλημένοι όπως ήταν, στις κακουχίες που αντιμετώπιζαν.»

«Ο Γυμναστικός Σύλλογος Μακαμπή την προπολεμική περίοδο είχε «σφυρηλατήσει στο γυμναστήριό του άνδρες με γερά σώματα και είχε προσφέρει στο αλβανικό έπος πενήντα ηρωικούς νεκρούς και ογδόντα περίπου τραυματίες. […] Είχε «πολλά μέλη που είχαν πάρει τον δρόμο της τιμής και του αγώνα στο αντάρτικο, στη Μέση Ανατολή, στο Ελ Αλαμέιν και στο Ρίμινι.»

«Αυτή ήταν η εικόνα της Κοινότητας το 1945. Μια Κοινότητας αμήχανης, μουδιασμένης, απόλυτα κλυδωνισμένης, μιας ομάδας ανθρώπων που προσπαθούσε να αναδυθεί από το απόλυτο μηδέν. Αναμετρώντας αποδεκατισμένη τις πληγές της, κατέβαλλε με δέος φιλότιμες και εξακολουθητικές προσπάθειες, […] πιέζοντας τους επίσημους φορείς να συντρέξουν το έργο της να αποκαταστήσει τις ανατιναγμένες και συλημένες Συναγωγές της, τα κατεστραμμένα σχολεία και τους γκρεμισμένους συνοικισμούς της.»

«Πολλοί από όσους γύρισαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα είχαν την ευκαιρία να σταθούν στην επιστροφή τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Τους προσφέρονταν παντού δουλειά, σπίτι, με δεδομένη την κατανόηση της συμφοράς τους, ακόμα και υπηκοότητα, για να μείνουν. «Kανείς δεν έμεινε. ΄Ενας-δυο σποραδικά και πού, στην παμψηφία τους βιάζονται να πατήσουν μια ώρα αρχύτερα το χώμα της πατρίδας τους».

΄Εχουν περάσει χρόνια απ΄όταν ήρθε στα χέραι μου αυτό το βιβλίο, μα πάντα θα ανατρέχω, τουλάχιστον στη διάρκεια του μήνα Γενάρη, αλλά και άλλες φορές, όταν θα βρίσκομαι σε άλλα βιβλία, που μιλάνε για την συγκεκριμένη πληγή, για την ανάσα της πόλης που ακούγεται να βγαίνει απ΄τα ιερά μάρμαρα της μνήμης των Εβραίων που χάθηκαν και σήμερα βρίσκονται σκορπισμένα στις γωνιές της πόλης. Κάθε φορά που πάω στη Σαλονίκη, ακούω αυτές τις μυστικές φωνές που ζητούν αποκατάσταση, και θυμάμαι το μαύρο τοίχο με τα ονόματά τους στο Εβραϊκό Μουσείο, με στοιχειώνει αλλά και με πεισμώνει εξακολουθητικά η αναγραφόμενη εκεί φράση:

Η καταμέτρηση συνεχίζεται….

Ακούστε στο 0:33 τον ίδιο τον συγγραφέα να μιλάει για το βιβλίο του, ή παρακολουθήστε από κοντά το σχετικό με την Ημέρα Μνήμης σεμινάριο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης στις 25 Ιανουαρίου 2023 με θέμα «Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης από το Μεσοπόλεμο στο Ολοκαύτωμα: Ιστορία, Λογοτεχνία και η διδακτική της αξιοποίηση στο οποίο συμμετέχει ο συγγραφέας Λεων Α. Ναρ και μιλά για το βιβλίο και το θέμα.

Ξανά στη Σαλονίκη,

Λέων Α. Ναρ,

Εκδόσεις Πόλις.

Ο Λέων Α. Ναρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Νεοελληνικής Φιλολογίας, Βιβλιολογίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2000), ενώ το 2007 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας. Τον Νοέμβριο του 2015 έγινε δεκτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 2017 ολοκλήρωσε την μεταδιδακτορική του έρευνα.Το 2007 εξέδωσε (σε συνεργασία με τον Γιώργο Αναστασιάδη και τον Χρήστο Ράπτη) το βιβλίο Εγώ ο εγγονός ενός Έλληνα, η Θεσσαλονίκη του Νικολά Σαρκοζί[1], (Καστανιώτης) το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά. Το 2009 εκδόθηκε το δίτομο έργο του Ναρ με τίτλο Γιωσέφ Ελιγιά, Άπαντα[2] (Γαβριηλίδης), ενώ την ίδια χρονιά επιμελήθηκε το επετειακό λεύκωμα 25 χρόνια Ιανός[3]. Το 2011 κυκλοφόρησε το δίγλωσσο (σε ελληνική και αγγλική γλώσσα) βιβλίο του με τίτλο Το μέλλον του παρελθόντος, Θεσσαλονίκη 1912-2012[4] (Καπόν), (με φωτογραφίες του Γιώργη Γερόλυμπου), και η μελέτη Ισραηλίτες Βουλευτές στο Ελληνικό Κοινοβούλιο[5] που επιμελήθηκε το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο Το παιχνίδι της εξέδρας σχολιασμένα συνθήματα από τα ελληνικά γήπεδα[6] (Μεταίχμιο).Το 2017 κυκλοφόρησε (Ευρασία) το θεατρικό έργο του «Δεν σε ξέχασα ποτέ»[7] (μαζί με cd των σεφαραδίτικων τραγουδιών της ομώνυμης παράστασης) που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2017[8]. Το 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο Ξανά στη Σαλονίκη. Η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-46)[9][10] από τις εκδόσεις Πόλις. Κείμενά του, επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε 8 συλλογικούς τόμους.

Στη συνέχεια, κυκλοφόρησαν δυο πονήματα σχετικά με τα σεφαραδίτικα τραγούδια της Θεσσαλονίκης, το «I REMEMBER, ΘΥΜΑΜΑΙ» τρίγλωσση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά, ισπανοεβραϊκά) βιβλίου/CD που βασίζεται στο μουσικό αρχείο του Αλμπέρτου Ναρ, με επιμέλεια του Λέων Α.Ναρ, όπου επιζώντες του Ολοκαυτώματος τραγουδούν σεφαραδίτικα τραγούδια, (2020) και Τα τραγούδια μας. Aνθολογία σεφαραδίτικων τραγουδιών της Θεσσαλονίκης» ανθολόγηση του σχετικού προσωπικού αρχείου συλλογής σεφαραδίτικων παραδοσιακών τραγουδιών που συγκέντρωσε ο Αλμπέρος Ναρ (2021) και τα δυο από τις εκδόσεις Ιανός.

Το 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη, το βιβλίο του για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου «Να βρω ξανά του Νήματος την άκρη….», σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου, ενώ σε λίγες μέρες ανεβαίνει το καινούργιο του θεατρικό έργο «LIVE STREAMING» στο θέατρο Faust, σε σκηνοθεσία Αντώνη Καραγιάννη.

Σελιδοδείκτης | «Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» | Λέων Α. Ναρ

Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά

Λέων Α. Ναρ

«Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…»

Η χειρουργική της ευαισθησίας

Καθώς γράφω, ακούω το «΄Οταν τραγουδάω» σε εκτέλεση από live, με ερμηνεία Ματούλας Ζαμάνη και σκέφτομαι ότι ταιριάζει γάντι στην οπτική. Οπτική δική μας που αγαπάμε Θανάση Παπακωνσταντίνου, Θαnice, όπως τον ονόμασε κάποιος στα κοινωνικά δίκτυα, και τώρα έτσι θα τον αποκαλώ και θα εννοώ αυτόν, γιατί μου άρεσε.

Αυτή τη διττή πραγματικότητα που μας μάγεψε ακριβώς, όσους ξέρουμε ένα ή έχουμε σιγοτραγουδήσει δύο ή πολλά τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου, αυτή η διπλή ακροβασία, περιγράφεται αριστοτεχνικά εδώ. ΄Ο,τι μας άγγιξε σε βαθιά επίπεδα ενσυναίσθησης αναλύεται και «αποδεικνύεται», καλύτερα εξηγείται, χάρις στη μελέτη και στη ματιά του συγγραφέα.

Μα είναι μόνο αυτό; Μια σταχυολόγηση της δισκογραφίας και μια λογοτεχνική ανάλυση της ποιητικής και των στίχων; Είναι ένα σχεδίασμα ποιητικής βιογραφίας, όπως σεμνά αναφέρεται στον υπότιτλο του βιβλίου;

Ναι, είναι όλα αυτά και άλλα πιο βαθειά. Είναι μια χειρουργική τομή στον υμένα του σύμπαντος του Θαnice. Mε αξιοθαύμαστη προσοχή και ταπεινότητα, ώστε να περιγραφεί ο κόσμος που ο δημιουργός αποκαλύπτει, ή καλύτερα αφήνει να φανεί, χωρίς όμως να διαρραγεί η αγιότητα της προσφοράς του σε μας. Να φανερωθεί η ευαισθησία, αλλά με απαλό και ήσυχο τρόπο, τον τρόπο του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Να μην αλλοιωθεί ή ενοχληθεί η ταλάντωση του νήματος που δένει τα τραγούδια του με μας.

Ο συγγραφέας λοιπόν, ανοίγει τον κόσμο αυτόν σε μας, με λεπτομέρειες μουσικολογικές που μας κάνουν κοινωνούς ακόμα περισσότερο, της αύρας του δικού μας συναισθήματος πρώτα. «Φτάσαμε στα χρόνια που όλα εξηγούνται», όχι από μια επιφάνεια ντεμέκ διανοουμενίστικη, όχι από μια πλευρά ενός ψυχρού πραγματολογικού αναλυτή. Ούτως ή άλλως «ο νους μας είναι αληταριό, κι όλο θα δραπετεύει».

Η γραμμή της έρευνας και της αποτύπωσης του Ναρ, η προσφυγή σε πηγές και σε ανθρώπους που τον έχουν γνωρίσει ή αναλύσει τη μουσική του κατά καιρούς, η προσεκτική λογοτεχνική ανάλυση με αφοσίωση μυρμηγκιού των στίχων και των νοημάτων που κρύβονται σ΄αυτούς, ακολουθεί αυτή την αρχή που διατρέχει όλα τα βιβλία του: Προσεκτική και ενδελεχής μελέτη, έρευνα, συνδυαστική και συγκριτική τεχνική ανάδειξης ιδιαίτερων περιστατικών, λεπτομερειών, χαρακτηριστικών με σκοπό ένα: Την εξεύρεση της αλήθειας, τη εφαρμογή, ακόμα περισσότερο, μιας αναλυτικής μεθόδου που βοηθάει τον αναγνώστη να ανακαλύψει και να κατανοήσει τη βαθειά σύνδεση μόνος του. Χωρίς καθοδήγηση και διδακτικότητα.

΄Εμαθα πολλά που θα μάθετε κι εσείς για την προσωπικότητα του Θανάση Παπακωνσταντίνου, αλλά με τρόπο που θα τον ήθελε κι ο ίδιος. Μέσα απ΄τις λέξεις του, τα όργανα που χρησιμοποιεί, τη σχέση του με τη στιχουργική, την ποίηση, το δέσιμο με την παράδοση και το πώς αφήνει όλα αυτά να τον ακουμπάνε, να τα γεύεται και να σκάνε σε μας μέσα απ΄τα τραγούδια του. Μου έγινε ξεκάθαρη η σχέση του με τη φύση, ταύτιση που αποτυπώνεται στους στίχους του.

Αναδεικνύεται εδώ, με τις ερωτήσεις και τις πτυχές που θίγει ο Λέων Ναρ, η ενσυναίσθηση που δένει τους πάντες. Το συγγραφέα με το δημιουργό, το δημιουργό με τους κουρδιστές του, τη μουσική με τους στίχους, τις ρίζες με τη θάλασσα, τα ζώα με τη Γη και τον πλανήτη άπαντα, το φαντασιακό με το ρεαλιστικό, τη ροκ με τη μπουζουκομάνα {την οποία εδώ γνώρισα και κατάλαβα}.

Μέσω της χειρουργικής μελέτης που διεξάγει ο Λέων Α. Ναρ, στο έργο του Θανάση Παπακωνσταντίνου, καταλαβαίνουμε τις γέφυρες που δημιουργεί η ποιητική του με το έργο άλλων ποιητών και συγγραφέων, ειδικά με τους Λατινοαμερικανούς που τον έλκουν γιατί όπως διατυπώνει «ο υπερρεαλισμός ή ο μαγικός ρεαλισμός τους, είναι σαν να κόβονται τα δεσμά που δένουν το νου σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση», φανερώνοντας μια υπαρκτή στο στίχο του «πολιτική στάση» και μέσα απ΄την αυθεντικότητα.

Γέφυρα τη γέφυρα, μας πάει σκιαγραφώντας λοιπόν ο Λέων Ναρ, στην ποιητική του Θανάση Παπακωνσταντίνου που, – όπως μας αποκαλύπτει, σε μια μαγική στιγμή του βιβλίου, η παράθεση αποσπάσματος της Ηλιόπετρας του Οκτάβιου Παζ, -μπορεί να ενώσει στα τραγούδια του τον Οκτάβιο Παζ με τον Μεβλανά Τζελαλαντίν Ρουμί και τον Ομάρ Καγιάμ, τον Βαγιέχο με τον Λόρκα, και να φτάσει ακόμα, όπως με ιδιαίτερη συγκίνηση φανερώθηκε, στη δική μου αντίληψη και πρόσληψη της αύρας του, στο απώτατο ποίημα, το ΄Ασμα Ασμάτων.

Και φτάνοντας στο Παράρτημα, μια αποκλειστική έκπληξη που εξασφάλισε ο Λέων Ναρ για μας.

΄Οσοι αγαπάτε ήδη το Θανάση Παπακωνσταντίνου, θα καταλάβετε, – όχι, θα νιώσετε ότι ακουμπάτε-, την πεμπτουσία της αγάπης σας, και της Αγάπης γενικά. Αυτό το προσφέρει αυτό το βιβλίο. ΄Οσοι δεν τον ξέρετε καλά, θα τον γνωρίσετε και θα αγαπήσετε βαθιά το κέντρο της Μουσικής, όπως της αξίζει να είναι.

Νομίζω αυτό το βιβλίο θα είχε θέση άξια σε μια κάψουλα του μέλλοντος που θα όφειλε να αποτυπώσει τι συγκινεί την επίπεδη εποχή μας, τι ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της. Και κυρίως το γιατί. Ταπεινά και με ακρίβεια, όχι με αγιογραφίες. ΄Ετσι όπως το καταφέρνει ο συγγραφέας. Κι όπως η εποχή, η μουσική και η ζωή μας τώρα το αξίζει. Αφού όπως σημειώνει ο συγγραφέας,

«Η συνείδηση, ούτως ή άλλως, δεν είναι είναι μονοσήμαντη, είναι μια διαρκής κίνηση προς τον κόσμο. Είναι μια ενέργεια ανακάλυψης των πραγμμάτων και των αξιών, αισθητικών και πολιτικών, που ζωοδοτούν τις πράξεις μας».

φράση που πιστεύω αποτυπώνει και την αλήθεια του δημιουργού Θανάση Παπακωνσταντίνου.

Η δική μου συμβολή στη χρονοκάψουλα είναι η playlist που ακολουθεί, με όλα τα τραγούδια στο βιβλίο, με τη σειρά που αναφέρονται. Και την αφιερώνω στο φίλο στην παραλία, που είδε τι διαβάζω, αγαπάει το Θαnice, διάβασε το οπισθόφυλλο, έλιωσε και είπε λάμποντας «Α, θα το πάρω οπωσδήποτε».

Κι αυτό επαληθεύει περίτρανα την άποψη του Θαnice για την Τέχνη και την παρηγορία της στην οποία εκείνος στοχεύει να προσφέρει στον κόσμο.

Ποιος ξέρει, ίσως στο τέλος της ανάγνωσης αυτού του ταπεινού βιβλίου, ν΄αξιωθούμε να δηλώσουμε κι εμείς «Ανισόρροπα ισσοροπημένοι».

» Να βρω ξανά του νήματος την άκρη…» Λέων Α. Ναρ – playlist by Μαρίνα Καρτελιά | Spotify

*Το μόνο που δεν περιέχεται στη λίστα spotify, και παραθέτω εδώ.

Λέων Α. Ναρ

«Να βρω ξανά του νήματος την άκρη»

Εκδόσεις Πατάκη

#weremember, Ποτέ ξανά | Προς την Ημερα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος 2022 | Λογοτεχνικές προτάσεις.

#weremember 2022 – H Μνήμη είναι ηθική αξίωση. 

Επιμέλεια: Μαρίνα Καρτελιά.

Κάθε χρόνο ξεκινώντας το ελάχιστο αυτό αφιέρωμα, σκέφτομαι να κάνω επιλεκτικές δημοσιεύσεις, κάτι πιο συνοπτικό και πιο μεστό.

Κάθε χρόνο, ο Σελιδοδείκτης συμμετέχει στη μνήμη με κορύφωση τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 27/1, και του είναι ιδιαίτερα δύσκολο, τελικά ακατόρθωτο να μην ασχοληθεί με πολλές πτυχές του θέματος. Και φέτος θα ισχύσουν τα ίδια, μετ΄επιτάσσεως, όπως οι καιροί ορίζουν.

Συλλέγουμε άρθρα, αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων, προτάσεις βιβλίων και κινηματογραφικών ταινιών και καταγράφουμε όσο μας μέλλεται, ταπεινά και με σεβασμό, την αποτύπωση του Ολοκαυτώματος  στις Τέχνες και στην κοινωνία. 

Ενάντια στη Λήθη.

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΒΟΥΛΙΑΞΑΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΣΩΘΗΚΑΝ

LEVI PRIMO

Προς το τέλος της ζωής του ο Λέβι ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι τα διδάγματα από το Ολοκαύτωμα ήταν προορισμένα να εξαφανιστούν από τη στιγμή που το Ολοκαύτωμα πήρε θέση ανάμεσα στις συνηθισμένες θηριωδίες της Ιστορίας. Το Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν αποτελεί μελαγχολικό στοχασμό πάνω στο νόημα των ναζιστικών μαζικών εξοντώσεων ύστερα από σαράντα χρόνια.

Μα άνθρωπε συ, περήφανε άνθρωπε,

που εντύθης

μικρή εξουσία εφήμερη και πιο πολύ αγνοείς

ό,τι πιο βέβαιο έχεις, τη γυαλένια σου ύπαρξη,

σαν έξαλλη μαϊμού, με κόλπα κωμικά

μπροστά στον ύψιστο ουρανό, κάνεις να κλαιν οι αγγέλοι

που, αν είχαν φύση ανθρώπινη, θα πέθαιναν στα γέλια.

Ισαβέλα, Με το ίδιο μέτρο, Ουίλιαμ Σαίξπηρ

Μετάφραση: Βασίλης Ρώτας.

[από το βιβλίο]

ΝΥΧΤΑ

Ελί Βιζέλ

Γεννημένος σε Εβραϊκή οκογένεια της Ρουμανίας, ο Ελί Βιζέλ ήταν έφηβος όταν αυτός και η οικογένειά του συνελήφθησαν από τους Ναζί, φορτώθηκαν στα τραίνα, και μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα θανάτου των Ναζί, πρώτα στο ΄Αουσβιτς και μετά στο Μπούχενβαλντ. Αυτη είναι η τρομακτική και προσωπική καταγραφή του απ΄τον δυσθεώρητο τρόμο που βίωσε, το θάνατο των γονιών του και της οκτάχρονης αδερφής του, στα χέρια των βαρβάρων.

ΑΟΥΣΤΕΡΛΙΤΣ

W. G. Sebald

Ο Αούστερλιτς, μικρό Εβραιόπουλο, φτάνει τη δεκαετία του 40 στην Ουαλία και μεγαλώνει σ΄ένα μικρό χωριό, στο σπίτι ενός ιεροκήρυκα και της γυναίκας του. Το παιδί μεγαλώνει μοναχικά, κι όταν έπειτα από πολλά χρόνια μαθαίνει την πραγματική καταγωγή του και τ΄όνομά του, καταλαβαίνει γιατί αισθάνεται ξένος ανάμεσα στους ανθρώπους.

TI EINAI ENΑΣ ΚΑΜΠΟΣ

Νάσια Διονυσίου

Μέσα από τις ημερολογιακές σημειώσεις ενός Κύπριου δημοσιογράφου ξεδιπλώνεται η ιστορία των βρετανικών στρατοπέδων της Αμμοχώστου – των «camps» που οι Κύπριοι τα είπαν Κάμπους, εκεί όπου, μετά το το τέλος του Β΄Παγκσμίου Πολέμου και λίγο πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, κρατήθηκαν Εβραίοι πρόσφυγες.

Ξανά στη Σαλονίκη

Η μετέωρη Επιστροφή των Εβραίων

στη Γενέθλια Πόλη 1945-1946

Λέων Α. Ναρ

Επιστρέφοντας από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, η καθημαγμένη ψυχοσύνθεση των ελάχιστων επιζώντων βρίσκει ένα ακόμα μαρτύριο. ΄Εχουν χαθεί τα πάντα, οι οικογένειες, οι περιουσίες, τα μαγαζία, τα σπίτια τους και με πραγματική αυτοθυσία προσπαθούν να αντιπαλέψουν τη νέα δοκιμασία και να σταθούν μια φορά ακόμη στα πόδια τους.

Οι Εβραίοι στη Μέκκα του Καπνού

Ιωσήφ Μεβοράχ

Η μαρτυρική πόλη, με την ανθούσα οικονομία και το εργατικό κίνημα, πληρώνει το τίμημα μιας πολιτικής συναλλαγής και ο Εβραϊκός πληθυσμός της θυσιάζεται αβοήθητος.

Άσπονδοι Αδελφοί, ΄Εντεκα Συναντήσεις

Σταύρος Ζουμπουλάκης

Στα δύο αυτά βιβλία, Μπορεί να μην ειναι το Ολοκαύτωμα το θέμα, όμως και στα δύο θίγεται και δίνεται η διάσταση των εννοιών και των όρων που δημιούργησαν ιστορικές παρεξηγήσεις και κοινωνικές παραπλανήσεις, αθέλητα ή μη.

Τέσσερις Ταλμουδικές Μελέτες

Εμμανουέλ Λεβινάς

Η εβραϊκή κουλτούρα και η αποτύπωση της φιλοσοφικής διάστασης των ιερών κειμένων όπως αναλύεται εδώ, δίνει όλες τις απαντήσεις για την ιδιοσυγκρασία και την σχεδόν αυτόματη θυσία τους στο βωμό του Ολοκαυτώματος. ΄Οποιος πραγματικά επιθυμεί να καταλάβει τη σκέψη, τη στόφα, και την ουσία, είτε πιστεύει είτε είναι άθεος, βυθίζεται χωρίς επιφύλαξη σ΄αυτά τα εκπληκτικά κείμενα ομιλιών του διανοητή Λεβινάς.

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Βίκτορ Φρανκλ

Ο Φρανκλ πέρασε τρία χρόνια σε τέσσερα διαφορετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είναι συγκλονιστικό όμως το πώς γαντζώθηκε στη ζωή, και στην κατάφαση στη ζωή, και είναι συγκλονιστικά απλοί οι λόγοι για τους οποίους επιχείρησε λυσσασμένα και λογικά μαζί, να μείνει ζωντανός.

Το μέλλον του ήταν το παρελθόν του

Μπενής Νατάν

Η ετυμολογία του ονόματος Μωυσής (Μωύς) σημαίνει «Αυτός που σώθηκε από το νερό», παραπέμποντας στη διάσωση του Μωυσή όταν ήταν μωρό στα νερά του Νείλου. Παρομοίως ο ήρωας του βιβλίου σώθηκε όχι από το νερό αλλά από το Άουσβιτς. Όμως έχει σημασία από πού σώζεται κανείς;

Σελιδοδείκτης | 18η Διεθνής ΄Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2021 | Επιλογές του Σαββάτου 27/11

18η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2021

Το Σάββατο η 18η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2021, συνεχίζει τις εργασίες της με πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις και παρουσιάσεις.

Οι επιλογές μας του Σαββάτου, ανάμεσα στις πραγματικά αξιόλογες θεματικές, είναι οι εξής:

12:00

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Τι είναι ένας κάμπος» της Νάσιας Διονυσίου

12:00-13:00 Αίθουσα Κλείτος Κύρου (Περίπτερο 15)

Μπορεί να είναι εικόνα κείμενο που λέει "ΝΑΣΙΑ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Τι είναι ένας κάμπος νουβέλα ΠΟΛΙΣ"

«Τι είναι ένας κάμπος» της Νάσιας Διονυσίου

ΟΜΙΛΗΤΕΣ:

Μωυσής Ελισάφ, δήμαρχος Ιωαννίνων,

Κυριακή Μπεϊόγλου, δημοσιογράφος

ΟΡΓΑΝΩΣΗ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ

16:00

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Ουρανός από στάχτη» της Νίκης Τρουλλινού

Νίκη Τρουλλινού: «Ουρανός από στάχτη»

ΟΜΙΛΗΤΕΣ:

Αναστασία Γρηγοριάδου, δημοσιογράφος,

Λέων Ναρ, Δρ Νεοελληνικης Φιλολογιας Α.Π.Θ., συγγραφέας,

Νίκη Τρουλλινού, δικηγόρος, συγγραφέας.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

16:00-17:00 Αίθουσα Δ. Σολωμός (Περίπτερο 13)         

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Ουρανός από στάχτη» της Νίκης Τρουλλινού

Ένα ηφαίστειο εν δράσει στη βόρεια Ευρώπη είναι αρκετό να καταδείξει τη σκοτεινιά, τη θολούρα στον ουρανό της ηπείρου άρα και την αδυναμία μιας διαυγούς και ασφαλούς πορείας. Διστακτικά κι ερωτηματικά μας προσγειώνει στη ζοφερή ευρωπαϊκή πραγματικότητα, την απώλεια σκοπού στην προσωπικής μας πορείας, συνυφαίνοντας το χάος που κυκλώνει από παντού.

18η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

18:00

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

«Μόνιμοι Κάτοικοι»

της Σοφίας Μπραϊμάκου

Μπορεί να είναι εικόνα κείμενο που λέει "J.T.G μόνιμοι κάτοικοι συζήτηση o εκδότης Περικλής Δουβίτσας θα συνομιλήσει από την έκθεση διαδικτυακά με τη συγγραφέα Σοφία Μπραϊμάκου, για τις δυσκολίες Zudmar παρουσίασης και προβολής της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας με αφορμή το νέο της μυθιστόρημα. 사해 s22.gr 28|11 18:00-19:00 αίθουσα ΚΑΛΒΟΣ περίπτερο 15"

ΟΜΙΛΗΤΕΣ:

Σοφία Μπραϊμάκου, Περικλής Δουβίτσας

ΟΡΓΑΝΩΣΗ:

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ

18:00-19:00 Αίθουσα Ανδρέας Κάλβος (Περίπτερο 15)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Παρουσίαση νέου βιβλίου της Σοφίας Μπραϊμάκου “Μόνιμοι Κάτοικοι”