#weremember 2022 – H Μνήμη είναι ηθική αξίωση.
Επιμέλεια: Μαρίνα Καρτελιά.
Κάθε χρόνο ξεκινώντας το ελάχιστο αυτό αφιέρωμα, σκέφτομαι να κάνω επιλεκτικές δημοσιεύσεις, κάτι πιο συνοπτικό και πιο μεστό.
Κάθε χρόνο, ο Σελιδοδείκτης συμμετέχει στη μνήμη με κορύφωση τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 27/1, και του είναι ιδιαίτερα δύσκολο, τελικά ακατόρθωτο να μην ασχοληθεί με πολλές πτυχές του θέματος. Και φέτος θα ισχύσουν τα ίδια, μετ΄επιτάσσεως, όπως οι καιροί ορίζουν.
Συλλέγουμε άρθρα, αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων, προτάσεις βιβλίων και κινηματογραφικών ταινιών και καταγράφουμε όσο μας μέλλεται, ταπεινά και με σεβασμό, την αποτύπωση του Ολοκαυτώματος στις Τέχνες και στην κοινωνία.
Ενάντια στη Λήθη.
ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΒΟΥΛΙΑΞΑΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΣΩΘΗΚΑΝ
Προς το τέλος της ζωής του ο Λέβι ήταν βαθιά πεπεισμένος ότι τα διδάγματα από το Ολοκαύτωμα ήταν προορισμένα να εξαφανιστούν από τη στιγμή που το Ολοκαύτωμα πήρε θέση ανάμεσα στις συνηθισμένες θηριωδίες της Ιστορίας. Το Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν αποτελεί μελαγχολικό στοχασμό πάνω στο νόημα των ναζιστικών μαζικών εξοντώσεων ύστερα από σαράντα χρόνια.
Μα άνθρωπε συ, περήφανε άνθρωπε,
που εντύθης
μικρή εξουσία εφήμερη και πιο πολύ αγνοείς
ό,τι πιο βέβαιο έχεις, τη γυαλένια σου ύπαρξη,
σαν έξαλλη μαϊμού, με κόλπα κωμικά
μπροστά στον ύψιστο ουρανό, κάνεις να κλαιν οι αγγέλοι
που, αν είχαν φύση ανθρώπινη, θα πέθαιναν στα γέλια.
Ισαβέλα, Με το ίδιο μέτρο, Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Μετάφραση: Βασίλης Ρώτας.
[από το βιβλίο]
ΝΥΧΤΑ
Ελί Βιζέλ
Γεννημένος σε Εβραϊκή οκογένεια της Ρουμανίας, ο Ελί Βιζέλ ήταν έφηβος όταν αυτός και η οικογένειά του συνελήφθησαν από τους Ναζί, φορτώθηκαν στα τραίνα, και μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα θανάτου των Ναζί, πρώτα στο ΄Αουσβιτς και μετά στο Μπούχενβαλντ. Αυτη είναι η τρομακτική και προσωπική καταγραφή του απ΄τον δυσθεώρητο τρόμο που βίωσε, το θάνατο των γονιών του και της οκτάχρονης αδερφής του, στα χέρια των βαρβάρων.
ΑΟΥΣΤΕΡΛΙΤΣ
W. G. Sebald
Ο Αούστερλιτς, μικρό Εβραιόπουλο, φτάνει τη δεκαετία του 40 στην Ουαλία και μεγαλώνει σ΄ένα μικρό χωριό, στο σπίτι ενός ιεροκήρυκα και της γυναίκας του. Το παιδί μεγαλώνει μοναχικά, κι όταν έπειτα από πολλά χρόνια μαθαίνει την πραγματική καταγωγή του και τ΄όνομά του, καταλαβαίνει γιατί αισθάνεται ξένος ανάμεσα στους ανθρώπους.
TI EINAI ENΑΣ ΚΑΜΠΟΣ
Νάσια Διονυσίου
Μέσα από τις ημερολογιακές σημειώσεις ενός Κύπριου δημοσιογράφου ξεδιπλώνεται η ιστορία των βρετανικών στρατοπέδων της Αμμοχώστου – των «camps» που οι Κύπριοι τα είπαν Κάμπους, εκεί όπου, μετά το το τέλος του Β΄Παγκσμίου Πολέμου και λίγο πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, κρατήθηκαν Εβραίοι πρόσφυγες.
Ξανά στη Σαλονίκη
Η μετέωρη Επιστροφή των Εβραίων
στη Γενέθλια Πόλη 1945-1946
Λέων Α. Ναρ
Επιστρέφοντας από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, η καθημαγμένη ψυχοσύνθεση των ελάχιστων επιζώντων βρίσκει ένα ακόμα μαρτύριο. ΄Εχουν χαθεί τα πάντα, οι οικογένειες, οι περιουσίες, τα μαγαζία, τα σπίτια τους και με πραγματική αυτοθυσία προσπαθούν να αντιπαλέψουν τη νέα δοκιμασία και να σταθούν μια φορά ακόμη στα πόδια τους.
Οι Εβραίοι στη Μέκκα του Καπνού
Ιωσήφ Μεβοράχ
Η μαρτυρική πόλη, με την ανθούσα οικονομία και το εργατικό κίνημα, πληρώνει το τίμημα μιας πολιτικής συναλλαγής και ο Εβραϊκός πληθυσμός της θυσιάζεται αβοήθητος.
Άσπονδοι Αδελφοί, ΄Εντεκα Συναντήσεις
Σταύρος Ζουμπουλάκης
Στα δύο αυτά βιβλία, Μπορεί να μην ειναι το Ολοκαύτωμα το θέμα, όμως και στα δύο θίγεται και δίνεται η διάσταση των εννοιών και των όρων που δημιούργησαν ιστορικές παρεξηγήσεις και κοινωνικές παραπλανήσεις, αθέλητα ή μη.
Τέσσερις Ταλμουδικές Μελέτες
Εμμανουέλ Λεβινάς
Η εβραϊκή κουλτούρα και η αποτύπωση της φιλοσοφικής διάστασης των ιερών κειμένων όπως αναλύεται εδώ, δίνει όλες τις απαντήσεις για την ιδιοσυγκρασία και την σχεδόν αυτόματη θυσία τους στο βωμό του Ολοκαυτώματος. ΄Οποιος πραγματικά επιθυμεί να καταλάβει τη σκέψη, τη στόφα, και την ουσία, είτε πιστεύει είτε είναι άθεος, βυθίζεται χωρίς επιφύλαξη σ΄αυτά τα εκπληκτικά κείμενα ομιλιών του διανοητή Λεβινάς.
ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Βίκτορ Φρανκλ
Ο Φρανκλ πέρασε τρία χρόνια σε τέσσερα διαφορετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είναι συγκλονιστικό όμως το πώς γαντζώθηκε στη ζωή, και στην κατάφαση στη ζωή, και είναι συγκλονιστικά απλοί οι λόγοι για τους οποίους επιχείρησε λυσσασμένα και λογικά μαζί, να μείνει ζωντανός.
Το μέλλον του ήταν το παρελθόν του
Μπενής Νατάν
Η ετυμολογία του ονόματος Μωυσής (Μωύς) σημαίνει «Αυτός που σώθηκε από το νερό», παραπέμποντας στη διάσωση του Μωυσή όταν ήταν μωρό στα νερά του Νείλου. Παρομοίως ο ήρωας του βιβλίου σώθηκε όχι από το νερό αλλά από το Άουσβιτς. Όμως έχει σημασία από πού σώζεται κανείς;
ΕΡΩΣΙΤΕΧΝΗΣ 