Γράφει η Μαρίνα Καρτελιά.
Βίβιαν Στεργίου
Μόλις χτες βράδυ τελείωσα την ανάγνωση αυτού του σπουδαίου βιβλίου. Μόλις τώρα τελείωσα την αφήγηση ενός κομματιού που θεωρώ θεϊκό, προς το τέλος, από το διήγημα «Γυναικολογικός Υπέρηχος», στο Δέρμα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. ΄Οταν ήμουν στη μέση, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μια απ΄τις πρώτες παρουσιάσεις και να γίνω μάρτυρας στις συζητήσεις που το ίδιο ήδη είχε ανοίξει απ΄την ώρα που πρωτοδιαβάστηκε.
Κοντολογίς, επί μήνες, κουβαλούσα το Δέρμα μαζί μου, και με έφερε. Σαν δεύτερο δέρμα αρνιόμουν να το αφήσω, να το τελειώσω, να του επιτρέψω να ξεκολλήσει από πάνω μου. Χρειαζόμουν την αλήθεια του, τον αυθορμητισμό του, τη μοναξιά, την απαξίωση των πάντων για να αλλάξουν, μέσα απ΄τη γραφή. Μέσα απ΄τη ζωή.
Η συλλογή διηγημάτων που αποτελεί το Δέρμα, δένεται με ένα αόρατο στην αρχή, ορατό στη συνέχεια, ξεκάθαρο όσο βαίνει ο αναγνώστης προς το τέλος. Είναι ένα σκοινί τραχύ, με ξέφτια, απ΄αυτά που είχαμε μικροί και όταν πετούσαμε αετό μας πλήγιαζαν τα δάχτυλα, στις κλειδώσεις. Το Δέρμα είναι αποφασισμένο να τα πει κι ας πονέσεις. Να πετάξεις αφού σου πει πόσο επικίνδυνα είναι, πόσο μόνο νιώθει, πόσο εγκλωβισμένο έχει υπάρξει. Είναι η φωνή του τέτοια.
Φωνή ενός μιλλένιουμ, δηλαδή ενός ενήλικα γεννημένου αυτόν τον αιώνα, ή λίγο πριν το τέλος του προηγούμενου. Και σου πετάει την αλήθεια του σκασμένο. Στα μούτρα. Πάρε να ΄χεις. Δεν στρογγυλοποιεί, δεν ωραιοποιεί, δεν σου τα φέρνει με τρόπο. Είναι η φωνή του ενήλικα που ξενιτεύτηκε, αυτού που αναγκάστηκε ή νόμισε ή ονειρεύτηκε έναν καλύτερο κόσμο και διαψεύδεται. Aυτ@ που ζει στην ιντερνετική πραγματικότητα και στην πραγματική ζωή σε αέναη αλληλεπίδραση.
Είναι η φωνή όλων των εφήβων ή κάπου από τα 20 και μετά, που δε μιλάνε κι εσύ νομίζεις πως δεν έχουν και κάτι να πουν. Ω, έχουν και παραέχουν. Και είναι αυτή η εικόνα του κόσμου που τους φτιάξαμε, η κοινωνία όπως την αντιλαμβάνονται. Και την έχουν αντιληφθεί μέχρι κεραίας. Με όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Ξέρουν καλά τη θέση της γυναίκας στη ζούγκλα της αγοράς, τη θέση του εργαζόμενου πτυχιούχου στην εκμετάλλευση του καπιταλισμού, την απαξίωση των πτυχίων, τον ρατσισμό, τον φασισμό, την ξενοφοβία. Ξέρουν καλά τα πατώματα, τις παγίδες, την ομορφιά του έρωτα. Το μεγαλείο της αγάπης, τη ζεστασιά της γονεϊκής αγκαλιάς. Την ανάγκη της ρίζας.
΄Ολα τα έχουν καταλάβει. Και τα συμπλέγματα των γονιών, και τα δικά τους αδιέξοδα, τις προσδοκίες που τους φόρτωσαν και αδυνατούν ή απλά αρνούνται να εκπληρώσουν. Γιατί πολύ απλά προηγούνται οι δικές τους. Η γραφή της Βίβιαν Στεργίου, είναι γροθιά στο στομάχι. Είναι γραφή διαβασμένη με πολλά βιβλία, αλλά απλή. Καθημερινή. Εξονυχιστικά άμεση. Τόσο, που σε στιγμές σου κόβει την ανάσα με την αλήθεια της, και τη λεπτομέρεια των περιγραφών.
Η γραφή του Δέρματος είναι επίσης ταξίδι σε χώρες και κουλτούρες. Σε προορισμούς που εγγράφονται με την καλαισθησία και την οδύνη της δερματοστιξίας, όπως αρμόζει. ΄Οχι με την μορφή του περιηγητή ή του τουρίστα. Αλλά του πλάνηττα, του επιζώντα απ΄την επίδραση του τόπου.
Οι ιστορίες περιέχουν αδιέξοδους ήρωες, αλλά εξαιρετικά καθημερινούς. Τύπους ή τύπισσες που έχεις δει να περπατάνε στο δρόμο, που τους έχει συναντήσει σε κοινωνικές συναναστροφές. Που τους είχες λατρέψει ή μισήσει, αλλά δεν είχες σταθεί ποτέ ν΄ακούσεις την έσω τους φωνή, κι η Στεργίου τώρα τους δίνει βήμα. Με όση φρίκη ή εξύψωση κι αν εμπεριέχεται σ΄αυτό. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη γραφή κι έτσι η επίδραση του ήρωα πάνω στον αναγνώστη καθίσταται καταιγιστική. ΄Αλλες πάλι γίνεται το πρόσωπο που μιλά για τον ήρωα ή την ηρωίδα, κι η διεισδυτικότητα του αφηγητή στη σκέψη του ήρωα και στην ψυχοσύνθεσή του είναι συγκλονιστικής αμεσότητας.
Δεν πρέπει να βιαστείς να το διαβάσεις. Σου αρμόζει να σταθείς να το αντιμετωπίσεις. Ειδικά αν είσαι γονιός με παιδί στην ηλικία της συγγραφέα περίπου, θα μάθεις πολλά. Θα αναγνωρίσεις με δάκρυ ή χαμόγελο άλλα. Με περισσή πίκρα θα πάρεις την πίκρα των «παιδιών» ολόκληρη. ΄Ετσι γιατί πρέπει επιτέλους να αντέξουμε ν΄ακούμε.
Νομίζω αυτό θα κάνει πολλούς να ταυτιστούν. Το γεγονός ότι η Βίβιαν Στεργίου καταφέρνει να κάνει τη φωνή της φωνή πολλών. ΄Οσων δεν είχαν μιλήσει και δεν ήξεραν πώς να τα πουν, και η συγγραφέας τα λέει έτσι ακριβώς όπως ήθελαν. Και είναι η σωστή ώρα, γιατί στην πόλη επιτέλους όλοι
Μιλάνε.
Το βιβλίο αυτό, θα σας συναρπάσει και θα σας ξεβολέψει και θα σας κάνει πλουσιότερους. ΄Ετσι όπως μόνο τα καλά βιβλία ξέρουν να κάνουν. Θα σας κάνει επίσης να γκουγκλάρετε ταξίδια. Να ονειρευτείτε τον κόσμο μέσα απ΄τα μάτια ενός νεαρού ενήλικα που ξέρει πολύ καλά τι θέλει, τι σκέφτεται και τι νιώθει. Δεν θα σας δώσει απαντήσεις, θα σας βάλει ερωτήματα που ίσως δεν σας είχαν περάσει απ΄το μυαλό, ή τα ξέρατε και προσπερνούσατε.
Και την επόμενη φορά που θα θελήσετε ν΄αρχίσετε μια φράση «Οι νέοι σήμερα….» θα το σκεφτείτε δυο φορές.
΄Οσο για μένα, αν ισχύουν τα μισά για το δικό μου παιδί, απ΄όσα νιώθονται και λέγονται και αντιμετωπίζονται σ΄αυτό το λαμπρό βιβλίο, δυο πράγματα σκέφτομαι:
Πρώτον, έχω κάνει καλή δουλειά.
Δεύτερον, έχω πολλή δουλειά ακόμα.
Δείτε ένα απόσπασμα του βιβλίου, εδώ:
ΕΡΩΣΙΤΕΧΝΗΣ 