Παρότι δεν αφορά έναν Εβραίο, η ιστορία αυτή μου φάνηκε το πιο κατάλληλο ξεκίνημα, σημάδι της θηριωδιας του Ναζισμού που θα επακολουθούσε.
«Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!»Στις 4 Ιανουαρίου 1943, οι Ναζί εκτελούν τον αθλητή του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, Γεώργιο Ιβάνωφ, έναν απο τους μεγαλύτερους σαμποτέρ των Συμμάχων κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.Γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1911.Ο πατέρας του ήταν συνταγματάρχης του τσαρικού στρατού. Στη Θεσσαλονίκη ήρθε το 1926 με την Πολωνέζα μητέρα του και τον Έλληνα δεύτερο σύζυγό της. Ως αθλητής του Ηρακλή κατάφερε νίκες σε εσωτερικούς/διεθνείς κολυμβητικούς αγώνες. Σπούδασε γεωπόνος μηχανικός στο Βέλγιο και το 1933 κατέρριψε το πανεπιστημιακό ρεκόρ κολύμβησης του Βελγίου στα 50 μέτρα ελεύθερο με 35΄΄. Πήρε μέρος με την ομάδα του πόλο της A.Z.S. Βαρσοβίας σε διεθνείς αγώνες υδατοσφαίρισης και επιλέχθηκε στην Εθνική Πολωνίας. Ανακηρύχθηκε ως ο καλύτερος παίκτης της Πολωνίας για το έτος 1938.
Με την κατάληψη της Πολωνίας και της Ελλάδας από τους Ναζί πέρασε στην αντίσταση. Μετά απο εκπαίδευση στη Σχολή της S.O.E. (Special Operations Executive) στη Μέση Ανατολή αποβιβάστηκε τον Οκτώβρη του 1941 στην Ελλάδα για να αναλάβει δράση ως σαμποτέρ με τον κωδικό 033Β.
Ύστερα από έντονη δραστηριότητα, σε συνεργασία με αντιστασιακές οργανώσεις, ακολούθησε η σύλληψη του στις 19 Δεκεμβρίου, μετά από προδοσία. Κατόρθωσε να αποδράσει, επικηρύχθηκε για 500.000 δραχμές και στις 29 Δεκεμβρίου αφίσες με τη φωτογραφία του τοιχοκολλήθηκαν σε όλη την Αθήνα.Παρόλο που οι Ναζί τον καταδίωκαν πλέον συστηματικά, συνέχισε την δράση του, μεταδίδοντας με τον πομπό του πληροφορίες και κάνοντας σαμποτάζ.
Την άνοιξη του 1942, είχε φροντίσει να πιάσει δουλειά στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά με το ψευδώνυμο Κυριάκος Παρίσσης. Στις 14 Μαρτίου 1942, μέρα υπογραφής του κατοχικού δανείου μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, ανατίναξε το γερμανικό υποβρύχιο U-133 ένα από τα πρώτα γερμανικά υποβρύχια που είχαν φτάσει στην Σαλαμίνα.
Στις 14 Μαρτίου 1942 κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό δεμένο γύρω από την μέση του. Ο Ιβάνωφ έβαλε την βόμβα στο U-133 και αυτό ανατινάχθηκε-μετά από περίπου δύο ώρες-και βυθίστηκε μαζί με τα 45 μέλη του πληρώματος του. (*οι πληροφορίες για τη βύθιση του υποβρυχίου προέρχονται από πολωνικά αρχεία, σύμφωνα με την ελληνική έρευνα το U-133 προσέκρουσε σε ελληνική νάρκη).Τον Μάιο του 1942 βύθισε μέσα στο λιμάνι του Πειραιά το ισπανικό ατμόπλοιο «San Isidore» που έκανε λαθρεμπόριο για λογαριασμό των ναζί.Τον ίδιο μήνα κατάφερε να εισχωρήσει, στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, που τότε ήταν στρατιωτικό. Μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη μπήκε στο αεροδρόμιο, μαζί με τη Γαβριέλλα Μυλωνοπούλου–Τζαβάρα και-κόβοντας τα συρματοπλέγματα-έριξε σε αεροπλάνα και βαρέλια καυσίμων εκρηκτική σκόνη. Στη συνέχεια πυροδότησε με ειδικό μηχανισμό, ανατινάζοντας γερμανικά αεροπλάνα.
Παρόμοια ενέργεια πραγματοποίησε και στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας.Τον Ιούλιο του 1942 προσπάθησε να οργανώσει σχέδιο δολοφονίας του Μουσολίνι, όταν θα επισκεπτόταν την ΑΘήνα, όμως η επίσκεψη ματαιώθηκε.3 Αυγούστου του 1942 τοποθέτησε μαγνητική νάρκη στο υποβρύχιο U-372 προκαλώντας ζημιές με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καταδυθεί. Έτσι βυθίστηκε εύκολα από τους Συμμάχους. Είχε συμβολή και στο μεγάλο σαμποτάζ που πραγματοποιήθηκε από το Εργατικό ΕΑΜ στους κινητήρες των γερμανικών αεροπλάνων στο εργοστάσιο του Μαλτσινιώτη (ΠΥΡΚΑΛ Υμηττού).Ο Ιβάνωφ καθόταν μόνιμα έξω από το εργοστάσιο,από το 1942, σαν ζητιάνος. Έκανε τις επαφές του με τους εργάτες σε μια κοντινή ταβέρνα.Oι εργάτες του ΕΑΜ έριχναν ρινίσματα στους κινητήρες, ρινίσματα σιδήρου, παξιμάδια από βίδες και άλλα μεταλλικά αντικείμενα και στην διάρκεια της πτήσης ο κινητήρας έσπαγε ή πάθαινε εμπλοκή. Σύμφωνα με μια περιγραφή «πήγαιναν το πρωί στη δουλειά τους με το στόμα γεμάτο μεταλλικά θρύμματα. Αυτά τα φυσούσαν (έφτυναν) μέσα στις μηχανές των αεροπλάνων». Μέχρι να καταλάβουν οι Ναζί τι έγινε, πάνω από 400 κινητήρες σαμποταρίστηκαν, με αποτέλεσμα να συντριβούν πολλά αεροσκάφη στην Β.Αφρική. Είναι ενα απο τα μεγαλύτερα σαμποτάζ του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.Ο Ιβάνωφ συνελήφθη ξανά, μετά από νέα προδοσία, 8 Σεπτεμβρίου 1942 και αφού το ποσό της επικήρυξης είχε αυξηθεί στα 2 εκ. δραχμές. Καταδικάστηκε τρις εις θάνατον και στις 4 Ιανουαρίου 1943 οδηγήθηκε στο απόσπασμα, με τρεις συνεργάτες του. Κτυπώντας τους δήμιούς του προσπάθησε να δραπετεύσει,αλλά τον έδεσαν, αιμόφυρτο, σ’ ένα στύλο. Πριν πέσει νεκρός πρόλαβε να φωνάξει «Ζήτω η Ελλάς! Ζήτω η Πολωνία!». Ήταν 32 χρονών.
Η μητέρα του έλαβε το 1944 τιμητικό δίπλωμα από τον διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στην Μεσόγειο Χ.Αλεξάντερ, ενώ το 1962 του απονεμήθηκε παράσημο από τη βρετανική κυβέρνηση.Η Ελλάδα απένειμε το 1976 το «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας» για τις υπηρεσίες του στην αντίσταση. Στην Πολωνία υπάρχουν δρόμοι/σχολεία με το όνομά του ενώ το 1972 γυρίστηκε ταινία αφιερωμένη στη δράση του στον πόλεμο.Ο αθλητικός σύλλογος του Ηρακλή έχει δώσει το όνομα του σε αγώνες (τα «Ιβανώφεια», κολυμβητικοί αγώνες που έγιναν πρώτη φορά το 1953) και στο γήπεδο του Συλλόγου, «Ιβανώφειο». Το 1985 η πολωνική σοσιαλιστική κυβέρνηση έκανε δώρο στον Ελληνικό λαό το άγαλμα που βρίσκεται στο Πάρκο των Εθνών στην Θεσσαλονίκη. 30 Οκτωβρίου 1985, στην επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης από την γερμανική κατοχή, έγινε η τελετή των αποκαλυπτηρίων. Ένα πολωνικό στρατιωτικό όχημα μετέφερε τον ανδριάντα από την Πολωνία, ενώ πίσω ακολουθούσαν 400 Πολωνοί, που ταξίδευσαν από την Βαρσοβία μέχρι την Θεσσαλονίκη με τα ιδιωτικά τους αυτοκίνητα για να παραστούν στο γεγονός. Κείμενα στα ελληνικά και πολωνικά είναι χαραγμένα σε μπρούτζινες πλάκες στον ανδριάντα.
ΕΡΩΣΙΤΕΧΝΗΣ 